به گزارش روابط عمومی و امور بینالملل شرکت توسعه پتروشیمی نگین مکران، دکتر مونا ولیکجزی متولی مسئولیتاجتماعی شرکت توسعه پتروشیمی نگین مکران گفت: محسن شهرنازدار، پژوهشگر حوزه انسانشناسی و مطالعات قومی دبیر این پروژه مهم است که مسئولیت تالیف، ترجمه، استنساخ و گردآوری منابع مهم و بنیادین درباره بلوچستان را بر عهده دارد و نتیجه بیش از دو دهه پژوهشهای میدانی و نیز مطالعات کتابخانهای ، مجموعه ۲۲ جلدی تاریخ و فرهنگ بلوچستان است.
ولیکجزی مشارکت پتروشیمی مکران در این مهم را به علت مسئولیت اجتماعی صنعت در قبال جامعه بلوچستان دانست و گفت: شناساندن فرهنگ غنی بلوچستان و آشنایی جامعه علمی، پژوهشگران و نسل جوان با تاریخ و هویت بلوچستان، کاری ارزشمند است و این مجموعه بینظیر، یادگاری ارزشمند است که جای خالی آن همواره محسوس بود.
وی افزود: در جهت نشر این اثر ارزشمند، ضمن اهدای این مجموعه به کتابخانههای استان سیستان و بلوچستان، نسخهای نیز در اختیار کتابخانهها و مراکز پژوهشی معتبر قرار میگیرد.
[علاقهمندان به تهیه این اثر میتوانند با تلفنهای ۳-۷۷۱ ۷۰۰ ۸۸ واحد روابط عمومی و اموربینالملل تماس برقرار نمایند]
برخی عناوین و شرح مجلدهای این مجموعه در بخشهای مختلف عبارتند از:
مطالعات تاریخی و فرهنگشناختی:
بلوچستان در دانشنامه ایرانیکا: زیر نظر دبیر مجموعه، علاوه بر ترجمه نه مدخل مرتبط به تاریخ و فرهنگ بلوچستان از دانشنامه ایرانیکا، شامل تکملههایی تالیفی بر هر مدخل است که توسط افراد متخصص در موضوع همان مدخل نوشته شده و کاستیهای اطلاعات مداخل ایرانیکا را کامل میکند و یا اطلاعات تازهای به آن میافزاید. این کتاب برای پژوهشگران مسائل تاریخ و فرهنگ بلوچستان، منبعی مهم و حائز اهمیت به شمار میرود.
بلوچستان و تاریخ مکران ایران ۱۹۶۰-۱۶۰۰ در کتاب جان گوردون لوریمر: شامل بخشهای مربوط به بلوچستان در کتاب یادمانی و ارزشمند راهنمای خلیجفارس جان گوردون لوریمر دیپلمات و تاریخنگار بریتانیایی است که علاوه بر تاریخ تحولات سیاسی منطقه از ابتدای قرن هفدهم میلادی تا سالهای نخستین سده بیستم (همزمان با انقلاب مشروطه) به جغرافیای روستایی منطقه بلوچستان میپردازد و به خواننده اطلاعات ارزشمندی از وضعیت منطقه در ابتدای سده بیستم ارائه میدهد.
مطالعات تاریخی و مطالعات انسانشناختی بلوچستان: در دو مجلد زیر نظر دبیر مجموعه گردآوری شده و در برگیرنده مهمترین مقالات پژوهشی تاریخی و انسانشناختی طی دهههای گوناگون سده بیستم است که به شناخت بیشتر ما از ویژگیهای فرهنگی و اجتماعی بلوچستان از نگاه محققان غیر ایرانی میانجامد.
بلوچ و دیگران/ بلوچ و همسایگان: عنوان ترجمه مقالاتی از دو کتاب در حوزه مباحث گوناگون زبانشناختی و پژوهشهای بین رشتهای و چند رشتهای این حوزه است که در سمپوزیومهای زبانشناسی بلوچ در دانشگاه اوپسالا ارائه شده و زیر نظر خانم کارینا جهانی، اگنس کورن و پل تیتوس در دو مجلد مدون شده است.
اشعار مردمی بلوچ نوشته لانگورث دیمز: کتاب مهمی که دیمز در نیمه دوم قرن نوزدهم آن را در بریتانیا منتشر کرده و حاوی منظومهها و اشعار بلوچی، با توصیفی از ادبیات بلوچستان است.
کاوش در تپه بمپور: گزارش مفصلی از کاوشهای باستانشناختی بئاتریس دکاردی باستانشناس شهیر بریتانیایی در یکی از مهمترین محوطههای پیش از تاریخ بلوچستان است که پس از نیم قرن ترجمه شده و در اختیار مخاطب فارسی زبان قرار گرفته است.
هشت گفتار در باستانشناسی و تاریخ سیستانوبلوچستان: اثر دکتر سیدمنصور سیدسجادی از باستانشناسان فاضل و سرپرست هیئت کاوش شهر سوخته است. این کتاب در هشت فصل علاوه بر دو متن تاریخی درباره بلوچستان، به معرفی جغرافیای تاریخی منطقه از عصر باستان تا دوران اسلامی میپردازد و هر چند پیشتر منتشر شده، اما در چاپ آخرین دستاوردها و یافتههای کاوشهای باستانشناختی سالیان اخیر شهر سوخته در دو فصل تازه تشریح شده است.
سفرنامههای ایرانی:
بلوچستان در سیاحتنامههای عصر قاجار: در دو مجلد شامل سفرنامههای حکام و سیاستمداران ایرانی به منطقه بلوچستان است که نگاه رجال سیاسی به منطقه و سیاستهای حکومت قاجار در قبال بلوچستان را برای خواننده ترسیم میکند و همزمان چشماندازی از وضعیت معیشتی مردم و آبادیهای بلوچستان در عصر قاجار را ارائه میدهد.
سفرنامههای معاصر بلوچستان: در سه مجلد دربرگیرنده نگاه نویسندگان و پژوهندگان، رجال فرهنگی، سیاسی و نظامی به این منطقه طی یک قرن است که از سالهای پایانی حکومت قاجار و انقلاب مشروطه ایران آغاز میشود و تا دهه هشتاد خورشیدی ادامه مییابد.
سفرنامههای غیر ایرانی:
بلوچستان ناکاویده: عنوان کتابی از ارنست فلویر افسر بریتانیایی مسئول ایستگاه تلگراف جاسک است که شرح سفر او از ژانویه ۱۸۷۶ تا می ۱۸۷۷ میلادی را در بر دارد و حاوی اطلاعات ذیقیمتی از اوضاع اقلیمی و جغرافیایی و اقتصادی بلوچستان در سده نوزدهم است. متن اصلی نخستینبار در سال ۱۸۸۲ در لندن منتشر شده است.
سرگشته در بلوچستان: این کتاب مشاهدات ژنرال مکگرگور، افسر عالیرتبه ارتش بریتانیا در هند، در دهههای پایانی سده نوزدهم در بلوچستان و تشریح سیاستهای حکومت استعماری بریتانیا در منطقه است. سرگشته در بلوچستان نیز نخستینبار در ۱۸۸۲ انتشار یافته و پس از قریب به صدوچهل سال به فارسی برگردانده شده است.
بلوچستان در سفرنامههای خانواده سایکس: شامل شرح سه سفر از سر پرسی سایکس و سفری از الا سایکس در حدفاصل سالهای ۱۸۹۳ تا ۱۹۰۱ به بلوچستان است. سایکس یکی از موثرترین کارگزاران سیاسی بریتانیا در ایران آن دوران بوده است.
بلوچستان در سفرنامههای اروپاییان: شامل چند سفرنامه از کارگزارن، سیاحان و پژوهشگران خارجی است که حدفاصل نیمه قرن نوزدهم تا دهههای میانی سده بیستم به بلوچستان سفر کردهاند و شرح سفر خود را نوشتهاند. این مجلد شامل سفرنامههای کاپیتان گرانت، گاستیگر، اسکراین، گابریل و بالسان است.
اسناد:
بلوچستان در اسناد بریتانیا: گزیده اسناد آرشیو وزارت خارجه بریتانیا در دو مجلد که شامل گزارشهای نظامی- امنیتی و سیاسی محرمانه بریتانیا در خصوص منطقه بلوچستان در سه دهه پایانی سده نوزهم و سالهای نخست سده بیستم است. این مجموعه علاوه بر اطلاعاتی که در خصوص مباحث سیاسی، نظامی و امنیتی منطقه دارد، شامل اطلاعات ارزشمندی در حوزه اقتصاد، کشاورزی، زندگی روستایی و وضعیت طوایف در بلوچستان دارد.
بلوچستان در عصر قاجار؛ گزیده جراید و مطبوعات: عنوان کتابی است شامل مدارک و اسناد و گزارشهای برگزیده از خلال اهم اخبار، مقالات و یادداشتهای مربوط به بلوچستان در مطبوعات عصر قاجار.
بلوچستان در عصر پهلوی؛ گزیده جراید و مطبوعات: شامل مدارک و اسناد و گزارشهای برگزیده این دوران از مطبوعات عصر پهلوی اول است.
بلوچستان در اسناد آرشیو ملی: گزیدهای از اسناد دوره قاجار و پهلوی درباره بلوچستان در آرشیو ملی است که دربردارنده اسناد مرتبط با مباحث و موضوعات مندرج در همه مجلدات این مجموعه است و بهعنوان منبعی دستاول برای پژوهشگران مطالعات تاریخ معاصر در حوزه بلوچستان کارکردی مهم دارد.
علاوه بر مجلدهای یادشده؛ دو کتاب قومشناسی بلوچ شامل مجموعه مقالات مردمشناسی نوشته محمدسعید جانبالهی و درآمدی بر تاریخ بلوچستان اثر نویسنده نامآشنای تاریخ و فرهنگ بلوچستان محمود زندمقدم در این مجموعه گنجانده شده است.
